Polarisatie op de werkvloer? Zo los je conflicten met collega’s op

Alweer die ene botte opmerking over de oorlog in Gaza die jou zo aan het hart gaat. Opnieuw wordt het gedrag van een discutabele BN’er goed gepraat. En voor de zoveelste keer wordt er lacherig gedaan over de maatschappelijke problemen waar jij van wakker ligt. Ondertussen ga je met buikpijn van de stress naar kantoor, loopt het werk stroef omdat je contact en samenwerking liever vermijdt en als je er iets van zegt, stuit je op onbegrip.

Eerder vroegen we Ikram Choho, managing partner bij Colourful Development en deskundige op het gebied van inclusief en verbindend leiderschap, hoe je als werkgever kunt omgaan met polarisatie op de werkvloer. Nu vroegen we haar: wat kan je als werknemer zelf doen rondom conflict op de werkvloer?

Terecht wees Ikram ons er op dat we de laatste tijd mogelijk te snel praten over polarisatie, terwijl van mening verschillen van alle tijden is. We hoeven niet direct van het ergste uit te gaan, maar mogen ook leren omgaan met kleine botsingen en meningsverschillen en blijven zo mogelijke escalatie ruim voor. In dit artikel gaan we in op wat jij als werknemer zelf kan doen als de gemoederen oplopen tussen collega’s.

Zorg voor jezelf

Het klinkt misschien als de meest cheesy tip die we kunnen geven, maar zorg eerst voor jezelf! Net als wanneer de zuurstofmaskers naar beneden komen tijdens een vliegtuigongeluk, je bent altijd eerst verantwoordelijk voor jezelf, voordat je anderen (lees de organisatie) kunt helpen. Wanneer er iets gebeurt dat over jouw grenzen gaat, ben je niet verplicht dat direct aan te geven. Het is belangrijk om eerst voor jezelf en je eigen veiligheid te zorgen door uit een bepaalde situatie te stappen en tot rust te komen, juist in een omgeving waar je met veel verschillende mensen en meningen bij elkaar komt.

Tel tot tien

Om goed te kunnen beslissen hoe je het beste voor jezelf kan zorgen in dit moment, kan het raadzaam zijn om eerst even “tot tien te tellen.” Zo zorg je ervoor dat je niet reageert vanuit emoties.  Onze emotie heeft vaak niet het overzicht en vernauwt juist je blik op de situatie.

Je hebt misschien voor jezelf de regel dat je gelijk iets moet zeggen van gedrag wat niet door de beugel kan, of een opmerking die jij vervelend vindt, want anders moet je het laten gaan. Maar dat is niet waar, er is niks mis met ergens later op terug komen, dit kan zelfs effectiever zijn. Niet alleen word jij zelf niet overspoeld door emoties als je ergens later op terug komt. Ook de ander is uit de situatie waarin diegene de opmerking aanvankelijk maakte (bijvoorbeeld een groep waarvoor iemand zich groot wil houden). Vaak helpt een goed gesprek met heldere feedback al en blijkt dat het helemaal niet iemands intentie was om jou pijn te doen. Vandaaruit is het vaak mogelijk om weer met elkaar verder te gaan en een zelfde situatie te voorkomen, omdat je met iets meer begrip en empathie naar elkaar kijkt.   

Het is zelfs mogelijk dat als je een stapje terug zet, je ziet dat het conflict helemaal niet over jou gaat of jouw probleem is. Het kan dat de issue waar de gemoederen over opliepen een kleiner onderdeel van een veel groter probleem in de organisatie is.

Vraag hulp

Met nameals iets in de organisatie zit, gaat het je niet lukken om dit alleen op te lossen en dat is ook niet de bedoeling. Onderdeel van goed voor jezelf zorgen, is dat je niet alles alleen hoeft te doen. Het is goed om steun te zoeken bij je manager, of bij HR, of een vertrouwenspersoon, in wat je meemaakt. Zij zijn professionals in conflictmanagement en samen kun je in kaart brengen wat er nu eigenlijk nodig is. Mogelijk is dat hulp om toch met die ene collega het gesprek aan te gaan, maar het kan ook dat er in de organisatiecultuur een verandering plaats moet vinden. De organisatie kan dan bijvoorbeeld aan de slag met een passende training.

Hulp vragen is dus niets om je voor te schamen, het is niet zeuren of de aandacht op jezelf vestigen, het is zorgen dat er constructief iets verandert in de organisatie. Uiteindelijk heeft iedereen daar baat bij. Als nooit iemand uitspreekt dat die aanloopt tegen bijvoorbeeld bepaalde grappen op de werkvloer, dan blijft ook onbekend dat dit gebeurt. Zo blijft de belemmerende werking hiervan voor de hele organisatie onzichtbaar. Wat je ervaart als jouw probleem, gaat niet alleen over jou, jij bent onderdeel van het bedrijf dat jullie met elkaar vorm geven. 

Ga het aan… of niet!

Tot slot, als je voor jezelf hebt gezorgd en een stapje terug hebt gedaan is er ook altijd nog de keuze om niets te doen. Dat lijkt wat tegenstrijdig met het advies om hulp te vragen, maar voor jezelf zorgen houdt ook in dat je bewust kiest waar jij je energie in steekt; pick your battles. Soms moet je de volwassenen zijn en dat vraagt een hoge emotionele intelligentie om iets los te laten zonder wrok. Maak daarom voor jezelf een duidelijke keuze over wat je aan kunt en wil gaan.

Een fijne tool om hierbij te gebruiken is de cirkel van invloed van Stephen Covey. In de cirkel van invloed ligt alles wat jij kunt veranderen en dat zijn eigenlijk enkel jouw gedrag, gevoel en gedachten. Dus je kunt inderdaad hulp vragen en het gesprek aan gaan, dat is goed en het is belangrijk om verantwoordelijkheid te nemen om zo het verschil te maken. Echter, hoe de ander reageert en de omstandigheden, daar kun je helaas weinig mee. De kunst is om dat wat je niet kunt veranderen te accepteren, zodat je jezelf niet blijft frustreren.

Let wel op dat als je besluit geen gevolg te geven aan een issue, dat je het ook daadwerkelijk los laat. Het kan immers verleidelijk zijn om te gaan roddelen in plaats van het conflict aan te gaan. Dit soort conflict vermijdend gedrag werkt in de hand dat er een wij – zij cultuur gevoed wordt. Een dergelijke cultuur is voor niemand leuk om in te werken. Daarbij is het niet bevorderlijk voor de teamdynamiek en de daaruit volgende prestaties van je organisatie en maakt het de kans nog veel groter dat een volgend conflict wel escaleert.

Conclusie

Hoe gaan we om met spanningen tussen collega’s onderling? Dit blijft altijd een uitdaging en er is niet één juist antwoord. Maar houd de eerdergenoemde tips in de gaten: zorg goed voor jezelf door even afstand te nemen, duidelijke beslissingen te maken over waar je energie aan wil besteden en hulp te vragen. Samen vermijden we escalatie en zorgen we dat iedereen kan floreren in een prettige diverse werkomgeving.